Fomo sapiens w kulturze transparencji – człowiek podróżujący wszędzie i w każdej chwili
Abstrakt
Współczesne przemiany społeczno-kulturowe, składające się na kontekst funkcjonowania człowieka, redefiniują podróż, rozumianą jako poszukiwanie swojej tożsamości oraz miejsca w świecie. Kultura transparencji, stanowiąca dominujący trend współczesnej kultury popularnej, rozszerza dostępny poznawczo zakres rzeczywistości, eliminując społeczne i fizyczne bariery, stawiane dawniej ludzkiemu poznaniu. W konsekwencji w kreowanym przez nią „przezroczystym świecie” wzrasta ilość wydarzeń, w których członkowie mobilnego społeczeństwa mogą uczestniczyć za pośrednictwem nowych mediów, a także rośnie ilość docierających do jednostki informacji. Skutkuje to informacyjnym przeciążeniem, które rodzi frustrację nazywaną „lękiem przed utratą ważnej informacji” czyli fomo (ang. Fear of Missing Out – lęk przed tym, że coś nas ominie). Syndrom ten polega na doświadczaniu niemożliwości uczestniczenia we wszystkich wydarzeniach i odebrania wszystkich informacji, a zatem wyczerpania dostępnych sytuacji, przy jednoczesnym odczuwaniu braku radości i satysfakcji z wykorzystanych szans. U jego podłoża leży świadomość posiadania nieograniczonego zakresu atrakcyjnych możliwości (w zakresie m.in. źródeł informacji, scenariuszy życia), odsłoniętych przez kulturę transparencji i udostępnionych w zmediatyzowanej rzeczywistości. Wydarzenia nagłe i odległe, przybliżając się w niej do człowieka, kształtują Fomo sapiens, podróżującego za pośrednictwem mediów oraz mobilnych technologii wszędzie i w każdej chwili, by uniknąć poczucia, że coś go omija. Wciąż poszukuje on swojej tożsamości, boi się podjąć jakiekolwiek zobowiązanie, postrzega każdy wybór przez pryzmat utraconych możliwości i stale pozostaje w pewnego rodzaju „podróży”, rozumianej jako kolekcjonowanie doświadczeń.
Downloads
Bibliografia
Baker Z., Krieger H., LeRoy A., Fear of Missing Out: Relationships with Depression, Mindfulness, and Physical Symptoms, „Translational Issues in Psychological Science”, 2 (2016) s. 275–282.
Brzezińska M., Era FoMO sapiens, „Charaktery”, 9 (2013) s. 18–27.
Cęcelek G., Technologia informacyjna w procesie edukacji. Szanse i zagrożenia, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 1 (2010) s. 31–38.
Hedges K., Do You Have FoMO: Fear Of Missing Out?, https://www.forbes.com/sites/work--in-progress/2014/03/27/do-you-have-fomo-fear-of-missing-out/#68700de24ec4, dostęp: 25.01.2018.
Ilnicki R., Od folkloru do protez egzystencjalnych. Kulturowe znaczenie portalu Facebook, „Kultura Popularna”, 3 (2012) s. 32–43.
Kazimierczak M., Filozofia podróży. Nowy cel dla turystów albo o zmianie samego siebie w alternatywnych światach, „Turystyka Kulturowa”, 3 (2010), s. 30–35.
Krajewski M., Kultury kultury popularnej, Poznań 2003.
Ledzińska M., Stres informacyjny jako zagrożenie dla rozwoju, „Roczniki Psychologiczne”, 5 (2002) s. 77–97.
Lisowska-Magdziarz M., Feniksy, łabędzie, motyle. Media i kultura transformacji, Kraków 2012.
Łysik Ł., Machura P., Rola i znaczenie technologii mobilnych w codziennym życiu człowieka XXI wieku, „Media i Społeczeństwo”, 4 (2014) s. 18–19.
Miranda Ch., Fear of Missing Out, New York 2011.
Ortega y Gasset J., Bunt mas, przeł. P. Niklewicz, Warszawa 2001.
Periscope – transmisja na żywo, https://play.google.com/store/apps/ details?id= tv. peri-scope.android&hl=pl, dostęp: 10.01.2018.
Podemski K., Socjologia podróży, Poznań 2005.
Rosen L., Always On, All the Time: Are We Suffering From FoMO?, https://www.psycholo-gytoday.com/blog/ rewired-the-psychology-technology/201305/always-all-the-time--are-we-suffering-fomo, dostęp: 20.01.2018.
Stachura, K. Cyfrowe (nie)kompetencje. Nowe technologie w służbie „ ja”, „Kultura Popularna”, 1 (2017) s. 4–14.