Poczucie obcości wśród swoich jako element biografii jednostek wielokulturowego i wielowyznaniowego Zaolzia

Słowa kluczowe: poczucie obcości, środowisko wielokulturowe, zróżnicowanie narodowościowe, zróżnicowanie wyznaniowe

Abstrakt

Zaolzie jest specyficznym obszarem pogranicza polsko-czeskiego, na którym – w wyniku różnorakich uwarunkowań historycznych, kulturowych i politycznych w zróżnicowanie kulturowe i etniczne pogranicza – wkomponowane jest zróżnicowanie wyznaniowe, jako charakterystyczny wymiar regionu. W społecznościach zaolziańskich przez lata zacierały się różnice i rysowały się podobieństwa między kategoriami „swój” i „obcy”. Dziś istnieje tu więcej podobieństw wzorów życia społecznego niż różnic, a  dzięki codziennym kontaktom między przedstawicielami różnych pod względem narodowościowym i religijnym grup ustaliło się wiele form owocnej współpracy społecznej. Niemniej coraz silniejsza asymilacja polskiej społeczności zaolziańskiej potęguje poczucie obcości w świadomości jej członków i przybiera heideggerowskie znaczenie „bycia nie-w-swoim-domu”.
Autorka przedstawia na  przykładzie analizy wypowiedzi autobiograficznych, sposób odnoszenia się wobec „obcości wpisanej w swojskość”. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy i jak zróżnicowanie wyznaniowe koreluje ze zróżnicowaniem narodowościowym? Czy wiara i chrześcijańska caritas mogą być lekarstwem na wyobcowanie kulturowe i drogą do budowania pozytywnych postaw wobec innych, postaw otwartych na współpracę ludzi dobrej woli.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bachtin M., Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, Warszawa 1986.

Erikson E., The problem of Ego Identity, w: Identity and Anxiety, red. M. Stein, A. J. Vidich, D. Manning White, Glencoe 1960.

Heidegger M., Bycie i czas, tłum. B. Baran, Warszawa 1994.

Kłoskowska A., Kulturologiczna analiza biograficzna, „Kultura i Społeczeństwo”, 29 (1985) nr 3.

Kotula K., Od marzeń do ich spełnienia, wspomnienia z lat 1884–1951, Bielsko-Biała 1998.

Różańska A., Działalność edukacyjna Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania na Zaolziu, Czeski Cieszyn 2002.

Różańska A., Edukacja religijna młodzieży w warunkach pluralizmu religijnego w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej (Grupa Wyszehradzka: Polska, Czechy, Słowacja, Węgry) – studium porównawcze, Toruń 2015.

Różańska A., Tożsamość religijna dzieci uczących się w polskich szkołach za granicą, w: Tożsamość kulturowa, religijność i edukacja religijna postrzegana z perspektywy społeczności polskich szkół na obczyźnie, red. E. Ogrodzka-Mazur, U. Klajmon-Lech, A. Różańska, Cieszyn–Toruń 2014.

Rusek H., Religia i polskość na Zaolziu, Kraków 2002.

Smolicz J., Core values and cultural identity, „Ethnic and Racial Studies”, 1 (1981).

Witkowski L., Ambiwalencja tożsamości z pogranicza kulturowego, w: Edukacja a tożsamość etniczna. Materiały z konferencji naukowej w Rabce, red. M. M. Urlińska, Toruń 1995.

Opublikowane
2018-12-17
Dział
Studia i rozprawy