Odrębne światy
Katecheci szkół średnich powiatu brzeskiego w okresie ofensywy ideologicznej
Abstrakt
Religia jako przedmiot nauczania od wieków zajmowała ważne miejsce w polskim szkolnictwie. Przemiany ustrojowe, które nastąpiły po zakończeniu drugiej wojny światowej, spowodowały głębokie przeobrażenia w oświacie. Proces rugowania religii ze szkół charakteryzował się zmienną dynamiką. W takiej rzeczywistości szczególnego charakteru nabierała działalność katechetów. Na terenie powiatu brzeskiego bezpośrednio po wojnie funkcjonowało sześć szkół średnich. Praca tutejszych księży-nauczycieli koncentrowała się w tym czasie wokół nauczania religii, podtrzymywania w szkołach katolickich tradycji oraz oporu i sprzeciwu wobec agresywnej polityki laicyzacji młodzieży. Stopniowo jednak ich aktywność ustępować musiała pod naporem komunistycznego terroru. Znaczącą rolę w przeciwstawianiu się procesowi ateizacji szkół odegrał biskup tarnowski Jan Stepa, zaś do grona najbardziej zasłużonych katechetów brzeskich, oddanych sprawom nauczania i wychowania młodzieży należeli ks. Stanisław Pękała oraz ks. Edward Limanówka.
Downloads
Bibliografia
Annuszowie A., A., Samotnie wśród wiernych. Kościół wobec przemian politycznych w Polsce (1944–1994), Warszawa 1994.
Draus J., R. Terlecki, Historia wychowania, t. 2: Wiek XIX i XX, Kraków 2005.
Gawlik J. S., Wspomnienia z mojej budy. Okocim-Brzesko 1953–1957. W poszukiwaniu drogi życia,
Brzesko 2011.
Gładysz A., Oświata, kultura, nauka w latach 1947–1959, Warszawa–Kraków 1981.
Hejnicka-Bezwińska T., Zarys historii wychowania (1944–1989), cz. 4: Oświata i pedagogika pomiędzy dwoma kryzysami, Kielce 1996.
Konopka H., Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944–1961), Białystok 1995.
Kostrzewa F., Duszpasterze fary brzeskiej 1443–2007, Brzesko 2008.
Kubacki G., Z kart historii radłowskiego liceum, Tarnów 2005.
Kurdybacha Ł., Rozwój programów Towarzystwa Szkoły Świeckiej, „Wychowanie”, 8 (75) 1962.
Nowosad I., Nauczyciel wychowawca czasu polskich przełomów, Kraków 2001.
O szeroki front laicki, „Wychowanie”, 2 (69) 1962.
Ozga W., Szkoła należy do państwa, a nie do kościoła, „Wychowanie”, 7 (11) 1958.
Piech S., Kościoły i parafie miasta Brzeska, Kraków 2004.
Przemówienie Prezydenta Rzeczpospolitej do młodych nauczycieli, „Nowa Szkoła”, 1950, nr 3/4.
Rzepa J., Zamyślenia przy sarkofagu biskupa Jana Stepy w pięćdziesiątą rocznicę jego śmierci, Tarnów 2008.
Szczurowa. Z dziejów wsi i gminy, red. J. Hampel, Kraków 1996.
Ustawa z dnia 1 lipca 1926 r. O stosunkach służbowych nauczycieli, dz. URP z 1926 r., nr 92, poz. 530.
Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. O ustroju szkolnictwa, Dz. URP z 1932 r., nr 38, poz. 389.
Ustawa z dnia 15 lipca 1961 roku o rozwoju systemu oświaty. Dz. U. 1961, nr 32, poz. 160.
Wierzbicki M., Młodzież w PRL, Warszawa 2009.
Wyczesany J., Brzescy pedagodzy. ks. Stanisław Pękała, „BIM”, 10 (74) 1998.
