Promowanie idei abstynencji w II Rzeczypospolitej jako przejaw patriotyzmu
Casus wybranych działaczy trzeźwościowych
Abstrakt
Zjawisko alkoholizmu w dwudziestoleciu międzywojennym było jednym z najważniejszych problemów społecznych, które spowodowały degradację Polaków. Polacy próbowali walczyć na wiele sposobów. Podjęto szereg inicjatyw mających na celu ograniczenie picia. Znani i szanowani Polacy w latach 1918–1939 podjęli szereg działań mających na celu ograniczenie pijaństwa. W tekstach publikacji świeckich i trzeźwości podkreślali ważną rolę abstynencji w polskim społeczeństwie i ostrzegali przed konsekwencjami intensywnego picia. Propagatorami idei abstynencji w latach 1918–1939 byli: Paweł Gantkowski, Rafał Radziłłowicz, księża Jan Kapica i Michał Sopoćko.
Downloads
Bibliografia
Międzynarodowy Kongres we wrześniu 1931, „Młodzież Abstynencka”, 1930, nr 3, s. 12.
Biskupski J., Zapobieganie alkoholizmowi wśród dzieci i młodzieży w latach 1920–1939, w: Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży. Problemy wychowawcze, uzależnienia, red. R. Matusiak, K. Sigda, K. Kozioł, Lublin–Tarnów 2016.
Bliziński K., Do walki z największym wrogiem ludzkości, Warszawa 1936.
Błaszczyk I., Walka kościoła katolickiego w walce z pijaństwem alkoholizmem na łamach „Przewodnika Katolickiego” w latach 1930–1939, „Nauki Humanistyczno-Społeczne”, 2014, z. 422.
Błogosławiony Ks. Michał Sopoćko – apostoł abstynencji, Stowarzyszenie Wesela Wesel, http://weselewesel.lap.pl/zxycieRodzinne/ksSopocvko.php, dostęp: 12.04.2017.
Broda J., Dr. med. Rafał Radziwiłłowicz, „Głosy Kościelne”, 1931, nr 1, s. 4.
Chcesz Polski trzeźwej? Zapisz się do organizacji przeciwalkoholowej!, „Gazeta Polska”, 1927, nr 28.
Ciereszko H., Droga do świętości ks. Michała Sopoćko, Kraków 2002.
Ciereszko H., Działalność naukowa i dydaktyczna ks. Michała Sopoćki, „Studia Teologiczne”, 26 (2008) s. 7–56.
Ciereszko H., Ks. Michał Sopoćko, profesor, wychowawca i ojciec duchowny alumnów i kapłanów, Białystok 2008.
Czapliński M., Kapica Jan 1866–1930, w: Śląski słownik biografi czny, t. 3, red. J. Kantyka, W. Zieliński, Katowice 1981, s. 141–145.
Czerwieński S., Walka z alkoholizmem, „Apel”, 1930, nr 12, s. 123.
Daszyńska-Golińska Z., Zagadnienia polityki populacyjnej, Warszawa 1927.
Dąbrowski A., Dziecko głodne winno być nakarmione, „Opiekun Społeczny”, 1938, nr 9, s. 11.
Gantkowski P., Medycyna pastoralna oraz podstawy higieny codziennego życia w stosunku do duszpasterza i parafii. Podręcznik naukowy dla kleru katolickiego, Poznań–Warszawa–Wilno–Lublin 1927.
Gantkowski P., O leczeniu alkoholików, w: Alkohologja. Książka podręczna dla wałczących z alkoholizmem, red. P. Gantkowski, cz. 1, Warszawa 1928.
Hass L., Ostrowska T., Rafał Radziwiłłowicz 1860–1929, Internetowy Polski Słownik Biograficzny, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografi a/rafal-radziwillowicz, dostęp: 28.03.2017.
Kapica J., Kazania, mowy, odezwy, Katowice 1933.
Karwowska K., Zakład Higieny Ogólnej i Społecznej, http://www.bg.ump.edu.pl/wydawnictwa/_1919_39/201_210.pdf, dostęp: 22.03.2017.
Kieniewicz J., Polski alkoholizm i trzeźwość od drugiej do trzeciej Rzeczypospolitej, w: W trosce o trzeźwość Narodu. Sylwetki najwybitniejszych działaczy trześwościowych XIX i XX wieku oraz antologia ich pism, red. M. P. Romaniuk, t. 3, Warszawa 2000.
Korczyński S., Alkoholizm, a zagadnienia robotnicze, „Świt”, 1929, nr 302/3, s. 120–121.
Krasińska I., Paweł Gantkowski jako działacz trzeźwościowy (1905–1938), „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne”, 23 (2014) s. 9–26.
Matulewicz J., Koło Księży Abstynentów, „Wiadomości Archidiecezjalne Wileńskie”, 1927, nr 1.
Międzynarodowy kongres przeciwalkoholowy w Warszawie, „Głos Kobiet”, 1937, nr 18.
Myszor J., Ks. Jan Kapica (1866–1930). Karta z dziejów ruchu abstynenckiego na Górnym Śląsku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 22 (1989).
Napad na bezbronne kobiety, „Świt”, 1924, nr 242, s. 47.
Nauczyciel w walce z alkoholizmem, „Nauczyciel Polski”, 1929, nr 15, s. 9.
Niesiołowski K., O trzeźwość narodu, „Świt”, 1927, nr 273, s. 48.
Niesiorowski T., Rafał Radziwiłłowicz (1860–1929), „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 1 (1992) z. 1, s. 64–65.
O trzeźwość narodu!, „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1933, nr 1.
Prace delegacji łódzkiej na Kongresie Przeciwalkoholowym w Katowicach, „Dziennik Zarządu M. Łodzi”, 1925, nr 40.
Przez trzeźwość – do potęgi państwa!, „Świt”, 1929, nr 297/8.
Radziwiłłowicz R., Psychologija i psychopatologja alkoholizmu, w: Alkohologja. Książka podręczna dla wałczących z alkoholizmem, red. R. Radziłłowicz, cz. 1. Warszawa 1928.
Skiba M., Alkoholizm jako zagadnienie gospodarcze, Lwów 1932.
Skreczko A., Rodzina w nauczaniu ks. Michała Sopoćki, „Studia Teologiczne”, 26 (2008) s. 57–70.
Skutki alkoholu, „Świt”, 1922, nr 224, s. 128.
Sławiński M., Trzeźwość, jako czynnik mocy polskiej odrodzonej, „Walka z Alkoholizmem”, 25 (1935).
Sopoćko M., Alkoholizm a młodzież szkolna, „Przegląd Pedagogiczny”, 1924, z. 4, s. 244–289.
Sopoćko M., Alkoholizm a młodzież szkolna, Warszawa 1925.
Sopoćko M., Na Tydzień Wstrzemięźliwości. Szkic kazania o abstynencji, „Nowa Biblioteka Kaznodziejska”, 1936, nr 50, s. 40–47.
Sopoćko M., Szkic kazania o pijaństwie, „Wiadomości Archidiecezjalne Wileńskie”, 1934, nr 8, s. 3–11.
Sopoćko M., Szkice kazania o abstynencji, „Wiadomości Archidiecezjalne Wileńskie”, 1936, nr 10, s. 25–29.
Sopoćko M., Szkice kazań o abstynencji i pijaństwie, Wilno 1936.
Straszne skutki pijaństwa, „Gazeta Polska”, 1928, nr 31, s. 1.
Szamański J., Społeczne i państwowe znaczenie walki z alkoholizmem, Kraków 1928.
Ś.p. Prof. Dr. Rafał Radziwiłłowicz, „Trzeźwość”, 1929, nr 11, s. 302.
Ścibiorek B., Rola Koła Młodzieży Wiejskiej w walce z alkoholizmem, Ritkinia pod Łodzią 1930.
Trzeźwość źródłem moralnej i fizycznej siły, „Młody Hufiec”, 1939, nr 2, s. 19.
W obronie trzeźwości narodu, „Przewodnik Katolicki”, 1928, nr 11.
Wiśniewski S., Błogosławiony ks. Michał Sopoćko. Kapłan o miłosiernym obliczu, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 2015, nr 24, s. 11–121.
Wojtkowiak A., Alkoholizm młodzieży polskiej w świetle statystyki, „Świt”, 1927, nr 275, s. 40.
Wrażenia z i Międzynarodowego Katolickiego Kongresu Przeciwalkoholowego, „Orędownik Wrzesiński”, 1937, nr 109.
Wspomnienia pośmiertne. Śp. Prof. dr Paweł Gantkowski, „Kronika Miasta Poznania”, 4 (1938).
Wyrobek E., Alkoholizm, w: Z otchłani chorób nędzy i upadku, cz. i: Alkoholizm i prostytucja, cz. ii: Choroby nerwowe i umysłowe, Kraków 1925.
Wyrobek E., Z otchłani nędzy i upadku, cz. I: Alkoholizm i prostytucja; cz. II: Choroby nerwowe i umysłowe, Kraków 1925.
Z walki przeciw alkoholowi, „Górnoślązak”, 1928, nr 214, s. 1.
Zabielski J., Moralny wymiar kultu Bożego Miłosierdzia w ujęciu Błogosławionego ks. Michała Sopoćki, „Studia Teologiczne”, 26 (2008) s. 71–123.
Zwalczajmy wszystko, co osłabia tężyznę narodu, „Przewodnik Katolicki”, 1930, nr 1.
