O biograficznym kontekście Mickiewiczowskich deziluzji miłosnych

  • Dorota Samborska-Kukuć Uniwersytet Łódzki
Słowa kluczowe: Adam Mickiewicz, Maria z Wereszczaków Puttkamerowa, liryka miłosna, Dziady cz. IV i III

Abstrakt

W procesie formowania biografii mickiewiczowskiej, mającej w jakiejś części gotową formę mityczną ukształtowaną przez syna poety i badaczy-apologetów, zniszczeniu (lub przemilczeniu) uległa część dokumentów, redukując ważne konteksty. Artykuł przywołuje taki  kontekst, dotyczący wileńsko-kowieńskiego okresu życia poety, a przede wszystkim jego rozterek psychicznych towarzyszących rozstaniu z Marią z Wereszczaków Puttkamerową.

Jej obecność w biografii i dziele Adama Mickiewicza uwarunkowana była silnym obustronnym afektem; postrzegana jest przez badaczy jako arcywzorzec romantycznej miłości, rodzimy paradygmat werteryczny. Źródłem legend i mitów nagromadzonych wokół znajomości poety z Puttkamerową, nierzadko wyprowadzanych z tekstów literackich, były domysły. Odnalezione dokumenty, czyli akt urodzenia i zgonu pierworodnej córki Puttkamerów – Heleny, mogą przyczynić się do wzbogacenia interpretacji korespondencji oraz odczytania niektórych utworów postrzeganych przez drobne pryzmaty z biografii poety.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Źródła

Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas (LVIA), sygn. F604, op. 10, t. 240 i 251.

Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku, sygn. F262, op. 3, t. 1.

Opracowania

Archiwum Filomatów, cz. 1. Korespondencja 1815-1823, wyd. J. Czubek, Kraków 1913, t. 1-5.

Czapska M., Szkice mickiewiczowskie, Londyn 1963.

Danilewiczowa M., Pigoń S., Dialog korespondencyjny (1958-1968), oprac. Cz. Kłak, Rzeszów 1996.

Dernałowicz M., Kostenicz K., Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798-1824, Warszawa 1957.

Domeyko I., Maryla Wereszczakówna, „Ognisko Domowe”, 1885, nr 57-59.

Kleiner J., Mickiewicz, t. 1: Dzieje Gustawa, Lublin 1948, s. 339.

Księga pamiątkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin A. Mickiewicza (1798-1855), t. 1, Warszawa 1898.

Mickiewicz A., Dzieła, t. 1-2, Paryż-Lwów 1880.

Mickiewicz A., Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. XIV: Listy. Część pierwsza: 1815–1829, oprac. M. Dernałowicz, E. Jaworska, M. Zielińska, Warszawa 1998.

Miłosz C., O podróżach w czasie, wybór i oprac. J. Gromek, Kraków 2004.

Mościcki H., Wilno i Warszawa w „Dziadach” Mickiewicza. Tło historyczne trzeciej części „Dziadów”, Warszawa 1908.

Nasiłowska A., Płaszcz Konrada, „Teksty Drugie”, 1993, z. 2, s. 1-4. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.en.2.1

Odyniec A.E., Listy z podróży, t. 1-2, oprac. M. Toporowski, wstęp M. Dernałowicz, Warszawa 1961.

Odyniec A.E., Puttkamer i Maryla. Ze wspomnień, „Przegląd Polski”, 1881, z. 10.

Odyniec A.E., Wspomnienia z przeszłości opowiadane Deotymie, Warszawa 1884.

Pini T., O „białym małżeństwie” Maryli, „Ruch Literacki”, 1934, nr 3, s. 73-77.

Podhorski-Okołów L., Testament Maryli, w: L. Podhorski-Okołów, Realia Mickiewiczowskie, Warszawa 1999, s. 206-217.

Rymkiewicz J.M., Puttkamerowa Maria, w: Mickiewicz. Encyklopedia, red. J. M. Rymkiewicz, D. Siwicka, A. Witkowska, M. Zielińska, Warszawa 2001, s. 449.

Ryszka D., Poeta o poecie. Mickiewicz na warsztacie Rymkiewicza, w: W cieniu Mickiewicza, red. J. Lyszczyna, M. Bąk, Katowice 2006.

Samborska-Kukuć D., Gustaw – żonaty! – o pewnym drobiazgu z Archiwum Kuratorii Wileńskiej, w: D. Samborska-Kukuć, Od Puttkamerów do Konopnickich. Rekonstrukcje i rewizje biograficzne, Warszawa 2016, s. 36-37.

Samborska-Kukuć D., Uwagi do biografii Maryli w świetle odnalezionego dokumentu, „Teksty Drugie”, 2009, z. 3, s. 218-233.

Wawrzykowska-Wierciochowa D., Adam i Maryla. Dzieje romantycznej miłości Adama Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny, Warszawa 1990.

Z ziemi pagórków leśnych, z ziemi łąk zielonych. Książka zbiorowa poświęcona pamięci A. Mickiewicza w 100-letnią rocznicę jego urodzin, Warszawa 1899.

Żółtowska z Puttkamerów J., Inne czasy, inni ludzie, Londyn 1959, drugie wyd. 1998.

Opublikowane
2021-12-17
Dział
Studia i rozprawy