Wit Stwosz jako „figura autobiograficzna” Wincentego Pola

Abstrakt

Wincenty Pol, człowiek pochodzenia niemiecko-francuskiego, bohaterski powstaniec listopadowy, uznany twórca poezji patriotycznej, więzień w 1846 r., mężczyzna tracący wzrok, na skutek pomówienia w 1851 r. został pozbawiony stanowiska profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, a jednocześnie nasiliła się krytyka jego poezji. W 1854 r. ukazał się jego poemat Wit Stwosz – autobiograficzne wyznanie ociemniałego geniusza średniowiecznego, a zarazem Polaka w obcej mu Norymberdze. Utrwaliło się odczytanie tego poematu jako autobiograficznej wypowiedzi samego Pola.
Nie ulega wątpliwości, że poemat jest poetycką adaptacją francuskiego gatunku biografii artysty, tzw. livret. Fikcjonalna fabuła poematu Pola skłania do poszukiwania „figury autobiograficznej” (Philippe Lejeune). Lecz taka interpretacja być może jest tu tylko wtórnym nałożeniem literackich stereotypów romantyzmu, czyli „literaturą w funkcji negatywnej” (Wolfgang Iser). W istocie bowiem u Pola nie to co aktualne i jednorazowe, nie „ja” jako uniwersum, lecz uniwersum sztuki i religii ma być kontemplowane.