Czas i myślenie w kategoriach teoretycznych
Konteksty antropologiczno-metodologiczne a specyfika badań biograficznych
Abstrakt
Treść artykułu dotyczy specyfiki badań biograficznych, analizowanej w kontekście pojęcia czasu oraz myślenia w kategoriach teoretycznych. Wyżej przywołane perspektywy posiadają wymiar antropologiczno-metodologiczny i akcentują interpretatywny wymiar tego podejścia badawczego. Celem artykułu jest wskazanie znaczenia koncepcji myślenia w kategoriach teoretycznych - sformułowanej przez Philipa C. Salzmana na gruncie współczesnej antropologii społeczno-kulturowej – dla uprawiania badań biograficznych. Powyższa koncepcja odczytywana jest w tym przypadku jako perspektywa epistemologiczna, wskazująca określony status i kierunek poszukiwań badawczych oraz wypływające z nich interpretacje. Jest to propozycja aplikacji, jak to nazywa Wojciech J. Burszta – „podstaw antropologicznie stanowionej wiedzy”, w przestrzeń badań biograficznych. W tej perspektywie czas jest przykładem pojęcia kategoryzującego zjawiska/doświadczenia w odniesieniu do fenomenu biografii oraz jej kontekstów indywidualnych i społeczno-kulturowych.
Downloads
Bibliografia
Adam B., Czas, tłum. M. Dera, Warszawa 2010.
Antropologia doświadczenia, red. V.W. Turner, E.M. Bruner, tłum. E. Klekot, A. Szurek, Kraków Kraków 2011.
Bańka J., Życie człowieka jako istnienie czasie, w: Czas w życiu człowieka, red. K. Popiołek, A. Chudzicka-Czupała, Katowice 2010, s. 38–50.
Bauman Z., K. Tester, O pożytkach z wątpliwości. Rozmowy z Zygmuntem Baumanem, przeł. E. Krasińska, Warszawa 2003.
Bruner E.M., Przeżycie i jego ekspresje, w: Antropologia doświadczenia, red. V.W. Turner, E.M. Bruner, tłum. E. Klekot, A. Szurek, Kraków 2011, s. 11–40.
Brzezińska A., Dzieciństwo i dorastanie: korzenie tożsamości osobistej i społecznej, w: Edukacja regionalna, red. A.W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomka, Warszawa 2006, s. 47–77.
Burszta W.J., Wprowadzenie do wydania polskiego, w: P. C. Salzman, P. C. Rice, Myśleć jak antropolog, Gdańsk 2009, s. 7–15.
Czas i miejsca w biografii. Aspekty edukacyjne, red. E. Dubas, A. Gutowska, seria: Biografia i badanie biografii, t. 5, Łódź 2017.
Czerniak S., Kontyngencja, tożsamość, człowiek. Studia z antropologii filozoficznej XX w., Warszawa 2006.
Denzin N.K., Reinterpretacja metody biograficznej, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa 1990, s. 55–71.
Dilthey W., Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, tłum., oprac. i posł. red. E. Paczkowska-Łagowska, Gdańsk 2004.
Dubas E., Wprowadzenie do tematyki tomu, w: W stulecie metody biograficznej. Refleksje i przykłady badań z perspektywy polsko-frankofońskiej, red. E. Dubas, A. Słowik, seria Biografia i badanie biografii, t. 7, Łódź 2020.
Frankl V.E., Lekarz i dusza. Wprowadzenie do logoterapii i analizy egzystencjalnej, tłum. R. Skrzypczak, Warszawa 2017.
Golka M., Sekrety ludzkiego czasu, Warszawa 2021.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia, Olsztyn 1997.
Griese H. M., Wstęp, w: Uniwersalia w międzykulturowym porównaniu. Studium polsko-niemieckie, red. E. Dubas, H.M. Griese, M. Dzięgielewska, Łódź 2008, s. 5–8.
Haeffner G., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, tłum. W. Szymona, Kraków 2006.
Hann C., Antropologia społeczna, tłum. S. Szymański, Kraków 2008.
Husserl E., Wykłady z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu, tłum. J. Sidorek, wstęp A. Półtawski, Warszawa 1989.
Kaniowska K., Heurystyczna wartość wiedzy antropologicznej, w: Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów, red. A. Pomieciński, S. Sikora, Poznań 2009, s. 19–41.
Koczanowicz L., Polityka czasu. Dynamika tożsamości w postkomunistycznej Polsce, Wrocław 2009.
Kopka J., Czas a moralność. Od filozoficznych do socjologicznych koncepcji czasu, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Socjologia”, 40 (2012) s. 33–47.
Kowalski M., Viktora Emila Frankla konstrukty wartościujące człowieka. Analizy i refleksje, „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 ( 2021) nr 1, s. 17–33, DOI: 10.36578/BP.2021.06.03.
Kubinowski D., Podstawy metodologii badań w pedagogice, Gdańsk 2010.
Kuhn T., Struktura rewolucji naukowych, tłum. J. Nowotniak, Warszawa 2001.
Lalak D., Podejście biograficzne (biograficzność) w naukach o wychowaniu. Trzy perspektywy dyskursu, w: Podstawy metodologii badań w pedagogice, red. S. Palka, Gdańsk 2010, s. 257–280.
Lani-Bayle M., Opowieści biograficzne i ich przyszłość – ważąc słowa, w: W stulecie metody biograficznej. Refleksje i przykłady badań z perspektywy polsko-frankofońskiej, red. E. Dubas, A. Słowik, seria: Biografia i badanie biografii, t. 7, Łódź 2020, s. 71–84.
Lewartowska-Zychowicz M., Między pojęciem a kategorią (perspektywa dynamicznego ujmowania wiedzy o wychowaniu), Kraków 2001.
Murawska E., Barwy nauczycielskiej codzienności, w: Codzienność szkoły. Nauczyciel, red. M. J. Łukasik, I. Nowosad, M. Szymański, Kraków 2014, s. 99–109.
Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002.
Nowak-Dziemianowicz M., Edukacja i wychowanie w dyskursie nauki i codzienności, Kraków 2012.
Odrowąż-Coates A., Autobiographical Experience As a Tool of Ethnographic Study into the Hidden World of Saudi Women (Autobiografia jako narzędzie badań etnograficznych i klucz do ukrytego świata saudyjskich kobiet), „Pedagogika Społeczna”, 13 (2014) nr 1 (51), s. 45–55.
Paczkowska-Łagowska E., O historyczności człowieka. Studia filozoficzne, Gdańsk 2012.
Ricoeur P., Język, tekst, interpretacja: wybór pism, Warszawa 1989.
Ryk A., W poszukiwaniu podstaw pedagogiki humanistycznej. Od fenomenologii Edmunda Husserla do pedagogiki fenomenologicznej, Kraków 2011.
Safranski R., Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z niego, Warszawa 2017.
Salzman P.C., P.C. Rice, Myśleć jak antropolog, tłum. O. i W. Kubińscy, wstęp W.J. Burszta, Gdańsk 2009.
Skrzyniarz R., „Czas i odległość, jakie znamy nie istnieją” – doświadczenia śmierci w biografii, „Biografistyka Pedagogiczna”, 1 (2016) nr 1, s. 177-192, DOI: 10.36578/BP.2016.01.11.
Sztumski W., Turboświat, pułapka przyspieszenia i ekologia czasu, w: Czas w życiu człowieka, red. K. Popiołek, A. Chudzicka-Czupała, Katowice 2010, s. 23–37.
Śliwerski B., Uniwersalizm jako metanarracja alternatywnego myślenia w/o edukacji (na przykładzie wybranych współczesnych koncepcji pedagogicznych), w: Uniwersalia w międzykulturowym porównaniu. Studium polsko-niemieckie, red. E. Dubas, H.M. Griese, M. Dzięgielewska, Łódź 2008, s. 55–74.
Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., nauk. oprac. T. Gadacz, wstęp A. Bielik-Robson, Warszawa 2001.
Urbaniak-Zając D., Biograficzna perspektywa badawcza, w: Uczenie się z (własnej) biografii, red. E. Dubas, W. Świtalski, seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź 2011, s. 11–27.
Copyright (c) 2021 Biografistyka Pedagogiczna
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
