Przestępczy styl życia w perspektywie biograficznej skazanych kobiet i mężczyzn

Słowa kluczowe: styl życia, przestępczy styl życia, biografia, życiorys, zakład penitencjarny, resocjalizacja, kara pozbawienia wolności, mężczyźni, kobiety, recydywiści, zakład karny, więzienie, przestępstwo

Abstrakt

„Styl życia” jest pojęciem, które uległo dużej popularyzacji w ostatnich latach. Wykorzystywane jest ono w języku marketingu, reklam czy też w kolorowych pismach oraz serwisach społecznościowych. Teorie dotyczące stylu życia powstały na gruncie nauk społecznych na przełomie XIX i XX stulecia. Wśród wielu teoretyków znalazł się nawet Max Weber. Pojęcie „przestępczy styl życia” w jakimś ograniczonym stopniu nawiązuje do tych wcześniejszych koncepcji. Odróżnienie tego zjawiska od ogólnego pojęcia „stylu życia” pozwala na lepsze zrozumienie przyczyn, jakie motywują ludzi do popełnienia przestępstw. Wykorzystanie metod ilościowych w przypadku rozpatrywania teorii przestępczego stylu życia nie doprowadziło do dokładanego poznania genezy tych zjawisk i zachowań oraz praktycznego ich wykorzystania. Spowodowane to było tym, że wyniki w dużej mierze nie odzwierciedlały społeczno-psychologicznych uwarunkowań przestępczego stylu życia. Z tej racji za najlepsze należy uznać wykorzystanie metod jakościowych, wśród nich zaś metodę biograficzną. Polega ona na poznaniu całej biografii osób skazanych – od najwcześniejszych lat dzieciństwa do chwili obecnej. Narzędzia i techniki, jakie są wykorzystywane, to nie tylko wywiad prowadzony z osobami skazanymi, ale analiza różnorakich źródeł pisanych, w tym dokumentacji tworzonej przez samych badanych oraz dokumentów z zakładów karnych. Poznanie życiorysów mężczyzn i kobiet odbywających karę pozbawienia wolności jako metoda badawcza pokazuje, że teoria przestępczego stylu życia ma praktyczne zastosowanie w klasyfikacji zachowań przestępczych. Proces resocjalizacji wykorzystujący metodę biograficzną oraz analizę zdobytego materiału badawczego w oparciu teorią o przestępczym stylu życia wydaje się na tyle skuteczny, że może być wykorzystywany w praktyce z dużymi sukcesami. Jest tylko jeden warunek, osoby ją wykorzystujące muszą posiadać odpowiednie umiejętności praktyczne.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bron A., O badaniach biograficznych krytycznie, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 4 (2017) nr 1, s. 16-34, DOI:10.18778/2450-4491.04.02.

Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Warszawa 2003.

Cisek S., Metodologia jakościowa we współczesnej informatologii. Wybrane aspekty, „Przegląd Biblioteczny”, 3 (2013) s. 299-310.

Czyżewski M., Socjologia interpretatywna i metoda biograficzna. Przemiana funkcji, antyesencjalistyczne wątpliwości oraz sprawa krytyki, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2013) nr 4, s. 14-27.

Denzin N.K., Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii. Znaczenie a metoda w analizie biograficznej, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa-Poznań 1990, s. 55-70.

Ferenc T., William T. Thomas i Florian Znaniecki. Czego uczą nas prekursorzy badań nad emigracją?, „Kultura Współczesna”, 100 (2018) s. 51-62, DOI: 10.26112/kw.2018.100.06.

Gajus Swetoniusz Trankwilus, Żywoty cezarów, tłum., wstęp i koment. J. Niemirska-Pliszczyńska, przedm. J. Wolski, Wrocław 1969.

Gruszczyński W., Jeszcze raz o systemie, normie i uzusie, w: Polszczyzna moja…. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej i dydaktycznej profesora Jerzego Bralczyka, red. G. Dąbkowski, D. Lewandowska-Jaros, Warszawa 2009, s. 109-119.

Halamska M., Żyć na wsi. Elementy stylu życia, „Wieś i Rolnictwo”, 1 (2021) s. 25-43.

Jemielak D., Wprowadzenie. Różnorodność metod i narzędzi w badaniach jakościowych, w: Badania jakościowe. Metody i narzędzia, red. D. Jemielak, Warszawa 2012, s. s. IX-XVI.

Kłos J., Zjawisko zdrowego stylu życia we współczesnym społeczeństwie polskim, Poznań 2014.

Kłoskowska A., Historia nauk społecznych wobec historii nauki (w związku z XI Międzynarodowym Kongresem Historii Nauki), „Przegląd Socjologiczny”, 20 (1966) s. 159-164.

Kolbuszewska J., Stobiecki R., Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych, Łódź 2017.

Krok E., Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań, „Studia Informatica. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 37 (2015) s. 55-71.

Malewski M., Badania jakościowe wobec postulatu teoretyczności wiedzy, w: Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy, red. J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając, S. Pasikowski, Łódź 2020, s. 91-98.

Pękala J., Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Danuta Lalak [recenzja], „Forum Pedagogiczne”, 1 (2014) s. 275-278.

Pieciuch T., Molter A., Metody jakościowe w badaniach przedsiębiorczości, „Problemy Zarządzania”, 12 (2014) nr 3, s. 248-268.

Pietkiewicz I., Smith J.A., Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii, „Czasopismo Psychologiczne”, 18 (2012) nr 2, s. 361-368.

Piotrowska D., Styl życia. Uwagi ogólne, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia z nauk społecznych”, 2 (1998) s. 61-77.

Sciński A., Styl życia – problemy pojęciowe i teoretyczne, w: A. Sciński, Styl życia. Koncepcje i propozycje, red. tegoż, Warszawa 1976, s. 15–32.

Sowa I., Wykorzystanie koncepcji stylu życia w typologii młodych konsumentów, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 303 (2016) s. 135-149.

Stanik J.M., Psychologia sądowa: podstawy, badania, aplikacje, Warszawa 2013.

Szymański A., Przestępcze style myślenia osadzonych w zakładzie karnym a działania penitencjarne, w: Praworządność w dobie XXI wieku, red. J. Zimny, Stalowa Wola 2016, s. 423-425.

Toroń B., Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej, Kraków 2013.

Tóroń-Fórmanek B., Proces resocjalizacji osób pozbawionych wolności w aspekcie nieharmonijnego rozwoju tożsamości, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, 35 (2016) nr 2, s. 85-101.

Walters G.D., Modeling the Criminal Lifestyle. Theorizing at the Edge of Chaos, Kutztown 2017.

Wszołek M., Styl życia w komunikacji społeczeństwa, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 313 (2017) s. 187-189.

Zalewska J., Kategorie stylów życia w twórczości naukowej Elżbiety Tarkowskiej, w: Socjologia czasu, kultury i ubóstwa. Księga jubileuszowa dla profesor Elżbiety Tarkowskiej, red. K. Górniak, T. Kanasz, B. Pasarnonik, J. Zalewska, Warszawa 2015, s. 157-166.

Opublikowane
2021-12-07
Dział
Studia i rozprawy